Begrippenlijst
Allel
Een allel is een bepaalde variant van een gen. Een gen codeert een bepaalde erfelijke eigenschap, waarbij verschillende versies van een gen min of meer verschillende gevolgen kunnen hebben voor die eigenschap van een organisme. Elke uitvoering van een gen wordt een allel of Mendeliaanse erffactor genoemd (bron Wikipedia).
COI
Coefficient of inbreeding: zie inteeltcoëfficient.
Diversiteit
Variatie
Embark
Embark is een hondengenomics- en biotechnologiebedrijf gevestigd in Boston, Massachusetts. Het bedrijf biedt testdiensten voor honden-DNA aan consumenten, fokkers en dierenartsen (bron Wikipedia).
Fenotype
Het fenotype is het totaal van alle waarneembare eigenschappen (kenmerken) van een organisme. Het is het resultaat van de genetische aanleg (het genotype) van een individu en de invloed daarop van zijn omgeving (de milieufactoren) (bron Wikipedia).
Fit2Breed
Dit programma combineert alle genetische en klinische gegevens van honden. Daaruit produceert het een fokkerijadvies. De fokker vult in het programma zijn of haar teef in en krijgt een ranglijst terug met de reuen die het meest geschikt zijn om haar te dekken (bron: website Universiteit Utrecht). Hierbij wordt rekening gehouden met genetische diversiteit, uitslagen van gezondheidstesten en er wordt zorggedragen dat er geen lijders van erfelijke afwijkingen waar een DNA test voor beschikbaar is geboren worden.
Fokwaardeschatting
Een fokwaarde is een schatting van de genetische aanleg van een hond voor een bepaald kenmerk. Meestal wordt een kenmerk bepaald door genen en milieu-factoren. Met behulp van wiskundige modellen en moderne computerprogramma’s wordt de erfelijke aanleg van een dier voor dat bepaald kenmerk geschat, waarbij de milieu-invloeden weg gefilterd worden (bron vfc.vlaanderen).
Founder
De groep honden die aan de basis staan van een huidig ras, dus waaruit het ras gecreërt is.
FCI
De Fédération Cynologique Internationale is een wereldwijd overkoepelend orgaan op het gebied van rashonden. De FCI is een samenwerkingsverband van een groot aantal nationale kennelclubs. De Nederlandse Raad van Beheer en de Belgische Koninklijke Maatschappij Sint-Hubertus zijn aangesloten bij de FCI (bron: Wikipedia).
Genenpoel
Een genenpoel is in de populatiegenetica de variatie aan genen binnen een populatie, nauwkeuriger gezegd de verzameling van alle allelen van de genen in een bepaalde populatie. De genenpoel vormt het materiaal waarmee de populatie zich door natuurlijke selectie kan aanpassen aan zijn omgeving (bron Wikipedia).
Genetische diversiteit
Genetische variatie of genetische diversiteit is het bestaan van verschillen in het genetisch materiaal van een populatie, een biologische soort of een heel ecosysteem. Genetisch materiaal is te zien als het recept voor een organisme (bron Wikipedia).
Genotype
Het genotype is de verzameling eigenschappen van het individu die is geërfd van de ouders (bron Wikipedia).
Heterozygoot
Een organisme is heterozygoot voor een bepaalde eigenschap, als het twee verschillende vormen van een gen heeft. Dit betekent dat het voor een bepaalde eigenschap die zich op een bepaalde plaats op de chromosomen bevindt, twee verschillende kopieën heeft (bron Wikipedia).
Homozygoot
Een organisme is homozygoot voor een bepaalde eigenschap als het twee identieke kopieën van een gen heeft in een chromosomenpaar. Dit kan tot stand komen als beide ouders hetzelfde allel voor een gen doorgeven aan hun nakomeling (bron Wikipedia).
Inteelt
Inteelt is een wetenschappelijk begrip van het kruisen binnen een soort, ondersoort of ras van nauw aan elkaar verwante individuen. De verwantschap tussen beide ouders is hierbij groter dan de gemiddeld vastgestelde inteeltcoëfficiënt van de totale populatie (bron Wikipedia).
Inteeltcoëfficient
De inteelt- of verwantschapscoëfficiënt is de te verwachten afname van heterozygoten en is afhankelijk van de verwantschapsgraad van beide ouders. waarbij nᵥ= aantal generaties aan vaders kant nₘ= aantal generaties aan moeders kant (bron Wikipedia).
Inteeltdepressie
Inteelt leidt over het algemeen tot een verminderde genetische variatie van populaties: inteeltdepressie (bron Wikipedia).
Kynologie
Met kynologie wordt de studie van de hond aangeduid. Kynologie is geen erkende wetenschappelijke discipline (vakgebied). Het is een vakterm die voornamelijk gebruikt wordt door fokkers en trainers. Een kynoloog is iemand die zich bezig houdt met honden.
Lurcher
Kruising tussen een windhond en een niet-windhond.
Mean kinship
Mean Kinship is een waarde per dier die de verwantschap of kinship van dit dier met de gehele huidige populatie van het ras aangeeft. Een lage Mean Kinship-waarde betekent dat het dier (relatief) geen relatie heeft en is daarom genetisch belangrijk. Mean Kinship als hulpmiddel is ontwikkeld en gebruikt binnen de dierentuinen om de diversiteit van bedreigde diersoorten te behouden. Mean Kinship is om vele redenen nog geschikter voor hondenrassen. Let op dat Mean Kinship zich richt op de diversiteit en dus de gezondheid voor het HELE ras, en niet op een specifiek nest (bron DogsGlobal.com).
Outcross
Kruising tussen verschillende rassen en geen gemeenschappelijke voorouders. Dit is de praktijk van het introduceren van niet-gerelateerd genetisch materiaal in een foklijn (bron Wikipedia).
Populatie
Een populatie is een groep organismen van dezelfde soort die niet in tijd of plaats van elkaar gescheiden zijn en dus (theoretisch) met elkaar kunnen voortplanten (bron Wikipedia).
Populatiegenetica
De populatiegenetica is een onderdeel van de biologie dat zich bezighoudt met de genetica van populaties (bron Wikipedia).
Rashond
Een hond met een stamboom van een instantie die bevoegd is om afstammingsbewijzen af te geven. In Nederland is dat de Raad van Beheer.
Rasstandaard
Een rasstandaard bij huisdieren bestaat uit een aantal regels die de ideale vertegenwoordiger van het ras beschrijven. Een keurmeester gebruikt de standaard om te beoordelen in hoeverre individuele dieren het ideaal benaderen (bron Wikipedia).
Reuzenras
Een verzamelnaam voor rassen die gemiddeld erg groot en zwaar worden. Daar zijn geen vaste richtlijnen voor hoewel men het vaak heeft over 50 kilo of meer.
Socialisatie
Bij socialisatie leert een hond de nabijheid van andere levende wezens te accepteren en op een sociale manier met hen om te gaan (bron Doggo.nl).
Stamboek
Een stamboek is een lijst met gegevens en afstammingen van dieren. Men onderscheidt een gesloten en open stamboek. Het gesloten bevat alleen de geregistreerde dieren en de open versie bevat ook dieren van onbekende afstamming (bron Wikipedia).
Stamboom
Afstammingsbewijs afgegeven door de Raad van Beheer.
Stropershond
Dit is een poging tot een Nederlandse vertaling van de term Lurcher. Wij bedoelen hiermee een hond die speciaal gefokt is om stropers te helpen bij hun activiteiten, een echte werkhond dus.
Verwantschap
Verwantschap geeft aan in hoeverre twee dieren genetisch op elkaar lijken. Als twee ouderdieren kinderen krijgen, geven ze elk 50% van hun genen door aan het jonge dier. Het dier is dus 50% verwant aan zijn vader en 50% verwant aan zijn moeder.
